Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο αποτελεί μια από τις σημαντικότερες διαταραχές της αναπνοής. Ενώ ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν είναι μεγάλος, στις περισσότερες περιπτώσεις ελάχιστοι, το γνωρίζουν. Η ελλιπής αντιμετώπιση του συνδρόμου κρύβει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, αφού συνδέεται με καρδιαγγειακές και μεταβολικές διαταραχές.
Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο: Τι είναι η υπνική άπνοια;
Η υπνική άπνοια είναι μια διαταραχή της αναπνοής που χαρακτηρίζεται από μηχανική απόφραξη του ανώτερου αναπνευστικού αεραγωγού. Αυτό έχει σαν συνέπεια την ελλειπή ροή αέρα στους πνεύμονες, την μείωση του οξυγόνου στο αίμα και το ανεπαίσθητο ξύπνημα του εγκεφάλου. Η διακοπή της αναπνοής στο κοιμώμενο άτομο μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα.
Οι άπνοιες χωρίζονται σε τρεις τύπους:
- Αποφρακτική υπνική άπνοια. Είναι ο πιο κοινός τύπος στον οποίο οι μυς του λαιμού κλείνουν τον αεραγωγό προκαλώντας διακοπή της αναπνοής.
- Κεντρική υπνική άπνοια. Σε αυτό τον τύπο ο εγκέφαλος ή το νευρικό σύστημα δεν δίνουν εντολή στους μυς που ελέγχουν την αναπνοή για να ξεκινήσει ο κύκλος της.
- Μεικτή υπνική άπνοια. Ενίοτε στο άτομο συνυπάρχουν και τα δυο είδη.
Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο: Πόσο συχνά εκδηλώνεται;
Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο, η συχνότητα του οποίου αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες αναπνευστικών διαταραχών κατά τον ύπνο και επηρεάζει περίπου το 4-24% του ανσρικού πληθυσμού και το 2-9% του γυναικείου.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο;
Οι κλινικές εκδηλώσεις του συνδρόμου ποικίλουν, ανάλογα με τον αριθμό και την βαρύτητα των απνοιών. Στην αρχή τα συμπτώματα είναι ήπια ή απουσιάζουν τελείως.
Ένα από τα βασικότερα είναι το ροχαλητό. Οι ασθενείς συνήθως αναφέρουν πως είχε εμφανιστεί αρκετά χρόνια πριν. Σταδιακά το ροχαλητό επιδεινώνεται και εκδηλώνονται οι πρώτες άπνοιες. Οι άπνοιες παρομοιάζονται με παύσεις μερικών δευτερολέπτων, με το ροχαλητό στη συνέχεια να ξεκινά απότομα. Αυτές οι παύσεις σιγά σιγά τείνουν να αυξάνονται σε αριθμό, αλλά και σε χρονική διάρκεια. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το άτομο που πάσχει δεν αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, παρά μόνο όταν η άπνοια διαρκεί αρκετά δευτερόλεπτα, με αποτέλεσμα να ξυπνά με ένα αίσθημα ασφυξίας.
Άλλα συμπτώματα είναι:
- Ανεξήγητη κόπωση. Ενώ το άτομο κοιμάται αρκετές ώρες, το πρωί νιώθει κακοδιάθετο και κουρασμένο διότι ο ύπνος του δεν είναι ποιοτικός.
- Διακοπές στην αναπνοή. Το συγκεκριμένο σύμπτωμα γίνεται αντιληπτό κυρίως από τον σύντροφο του ασθενούς, ο οποίος και τον ξυπνά φοβούμενος ότι δεν θα αρχίσει να αναπνέει.
- Ανήσυχος ύπνος. Ο ασθενής στη διάρκεια του ύπνου κάνει απότομες κινήσεις στα χέρια και τα πόδια του, αλλάζει συνεχώς θέση κ.α.
- Σπανιότερα παρατηρούνται συμπτώματα όπως πρωινή κεφαλαλγία, νυκτουρία, έντονη εφίδρωση, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, ξηροστομία, μειωμένη μνήμη κτλ.
Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της πάθησης τίθεται μέσω πολυκαταγραφικής μελέτης ύπνου. Πρόκειται για μια εξέταση που πραγματοποιείται σε ειδικό εργαστήριο. Ο ασθενής καλείται να κοιμηθεί στον συγκεκριμένο χώρο για ένα βράδυ. Σε αυτό τον χρόνο καταγράφονται πολλαπλές παράμετροι εγκεφαλικής, αναπνευστικής και καρδιακής λειτουργίας. Μερικές από τις εξετάσεις που πραγματοποιούνται είναι ηλεκτροκαρδιογράφημα, καπνογραφία, καταγραφή ροχαλητού, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, καταγραφή κινήσεων θώρακος και κοιλιάς, έλεγχος κινήσεων των άκρων κ.α.. Η καταγραφή είναι συνεχής. Η ανάλυση της μελέτης είναι μια πολύωρη διαδικασία και πραγματοποιείται από εξειδικευμένους γιατρούς. Σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης παρίστανται τεχνολόγοι και νοσηλευτές, για να διασφαλίζεται η ποιότητα των καταγραφών.
Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο: Θεραπευτική αντιμετώπιση
Για να καθοριστεί το είδος θεραπείας λαμβάνεται υπόψη η βαρύτητα των συμπτωμάτων, τα αποτελέσματα της μελέτης ύπνου και η συνύπαρξη ή μη άλλων νοσημάτων. Σημαντικός παράγοντας είναι η διάθεση του ίδιου του ασθενούς.
Άμεση και επιθετική αντιμετώπιση συστήνεται σε περιπτώσεις:
- σοβαρής υπνηλίας
- καρδιακών αρρυθμιών
- υπέρτασης
- παρατεταμένης άπνοιας
- πνευμονικής νόσου
- συνύπαρξης στεφανιαίας νόσου
- αρρυθμιών κτλ
Η θεραπεία ξεκινά με κάποια συντηρητικά μέτρα όπως η απώλεια βάρους, η αποφυγή λήψης κατασταλτικών όπως τα ηρεμιστικά, η μείωση της κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας φαγητού πριν από την κατάκλιση και η διακοπή του καπνίσματος.
Όταν η στένωση του φαρυγγικού αυλού οφείλεται σε ενδοκρινική πάθηση όπως ο υποθυρεοειδισμός, η λύση δίνεται μέσω αντιμετώπισης αυτής της νόσου. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους θεραπείας είναι μέσω των συσκευών συνεχούς θετικής πίεσης στους ανώτερους αεραγωγούς, με τη χρήση ρινικής μάσκας (συσκευές CPAP). Στόχος της θεραπείας είναι η κατάργηση των επεισοδίων άπνοιας-υπόπνοιας καθώς και του ροχαλητού. Η χειρουργική επέμβαση συστήνεται σε δεύτερο χρόνο.
Συνοψίζοντας
Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο χαρακτηρίζεται από πολλαπλά επεισόδια νυχτερινής άπνοιας και υπόπνοιας. Η αναγνώριση και η αντιμετώπισή του είναι αναγκαίες για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών. Η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του ασθενούς.