Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μία ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος η οποία απαντάται αρκετά συχνά ιδίως σε όσους ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών. Η ασθένεια εφόσον διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο και ο πάσχων ακολουθεί τις οδηγίες του γιατρού είναι δυνατό να θεραπευτεί. Ουσιαστικά η ΧΑΠ είναι ένας συνδυασμός διάφορων παθήσεων μεταξύ των οποίων είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα.
ΧΑΠ: Επιδημιολογία
Η ΧΑΠ εφόσον δεν διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο και ο ασθενείς δε συμμορφωθεί με τις οδηγίες του γιατρού είναι δυνατό να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία και να επιφέρει ακόμη και θάνατο. Σε παγκόσμιο επίπεδο πρόκειται για την τέταρτη σε σειρά θανατηφόρα ασθένεια και είναι η πέμπτη σε σειρά που προκαλεί μόνιμη αναπηρία. Η ΧΑΠ συνήθως εκδηλώνεται κατά την τέταρτη δεκαετία και πλήττει περισσότερο τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Οι περισσότεροι από τους μισούς πάσχοντες είναι κάτω των εξήντα ετών. Στην Ελλάδα πάσχουν περίπου 650.000 άνθρωποι ενώ σε ολόκληρο τον κόσμο ο αριθμός των πασχόντων είναι 450.000.000
Τι μπορεί να προκαλέσει XAΠ;
Η ΧΑΠ είναι ενδέχεται να είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Ο κυριότερος λόγος πρόκλησής της είναι το κάπνισμα. Αν και είναι γεγονός πως το σύνολο των καπνιστών δεν αναπτύσσει ΧΑΠ και υπάρχουν άνθρωποι που έχουν διαγνωσθεί χωρίς να ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών.
Άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την ύπαρξη της ΧΑΠ είναι η γενετική – κληρονομική προδιάθεση και η καθημερινή έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες λόγω συγκεκριμένου επαγγέλματος ή ακόμη σπανιότερα λόγω ήδη προϋπάρχοντος άσθματος που εξελίχθηκε σε ΧΑΠ.
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα της ΧΑΠ;
Τα κυριότερα συμπτώματα της ασθένειας κατά το αρχικό στάδιο είναι τα ακόλουθα :
- Δύσπνοια
- Βήχας
- Αίσθηση βάρους στο στήθος
- Έντονη απόχρεμψη
Όταν η ασθένεια προχωρήσει τότε στα συμπτώματα προστίθενται και :
- συριγμός κατά την αναπνοή
- μυϊκή εξασθένιση
- κυάνωση
- κατάθλιψη
ΧΑΠ : Πως γίνεται η διάγνωση;
Η εξέταση που γίνεται προκειμένου να διαγνωσθεί η ΧΑΠ είναι η σπιρομέτρηση. Μια εξαιρετικά απλή και σύντομη εξέταση κατά την οποία υπολογίζεται η ποσότητα του εκπνεόμενου αέρα και η δύναμη των πνευμόνων κατά την εκπνοή. Τα αποτελέσματα της εξέτασης δείχνουν εάν ο ασθενής πάσχει από τη συγκεκριμένη ασθένεια όπως επίσης και αν βρίσκεται σε αρχικό ή προχωρημένο στάδιο.
Στην περίπτωση που η εξέταση είναι θετική ο πνευμονολόγος θα σας ζητήσει να κάνετε άλλη μία εξέταση η οποία ονομάζεται οξυμετρία. Πρόκειται επίσης για απλή και ανώδυνη διαδικασία κατά την οποία ελέγχεται η ακριβής ποσότητα του οξυγόνου του αίματος. Για να αποκλειστούν όλα τα ενδεχόμενα και να μπορέσει να πραγματοποιηθεί διαφορική διάγνωση ίσως σας ζητηθεί να υποβληθείτε και σε απεικονιστικές εξετάσεις όπως αξονική τομογραφία και ακτινογραφία θώρακος.
ΧΑΠ : Πότε επιβάλλεται η επίσκεψη σε πνευμονολόγο;
Κανονικά όλοι όσοι ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών και είναι άνω των 40 ετών θα πρέπει να επισκεφτούν πνευμονολόγο και να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και όσοι αναγκάζονται να εισπνέουν βλαβερές χημικές ουσίες ανεξάρτητα από το αν καπνίζουν ή όχι.
Άτομα που έχουν κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν προηγουμένως όπως δύσπνοια, υπερβολική απόχρεμψη, έντονο βήχα είναι καλό να επισκεφτούν άμεσα τον γιατρό. Δυστυχώς οι περισσότεροι καπνιστές αγνοούν τα συμπτώματα θεωρώντας τα ως κάτι το φυσιολογικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ να μην το γνωρίζουν και να μην διακόπτουν το κάπνισμα παρά μόνο όταν η ασθένεια έχει πια προχωρήσει πολύ και η βλάβη στους αεραγωγούς των πνευμόνων έχει καταστεί μη αναστρέψιμη.
ΧΑΠ : Η ζωή μετά τη διάγνωση
Όσοι πάσχουν από ΧΑΠ αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατά την αναπνοή. Ουσιαστικά δεν μπορούν να εκπνεύσουν με ευκολία γιατί οι αεραγωγοί τους δεν διαστέλλονται. Εφόσον οι αεραγωγοί είναι πάντα σε συστολή ο εισπνεόμενος αέρας δε μπορεί να απελευθερωθεί από τους πνεύμονες. Η αναπνοή των ατόμων που πάσχουν από ΧΑΠ γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Η σωματική δραστηριότητα μειώνεται στο ελάχιστο. Πολλοί ασθενείς έχουν μόνιμα την ανάγκη οξυγόνου, γιατί τα επίπεδά του στο αίμα τους μειώνονται δραματικά. Επιπλέον οι ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο εμφανίζουν οίδημα στους αστραγάλους λόγω κατακράτησης υγρών. Όλη αυτή η κατάσταση τους κάνει να αισθάνονται ανήμποροι και πολλοί υποφέρουν από κατάθλιψη.
ΧΑΠ και λοιμώξεις
Οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ είναι επιρρεπείς στις λοιμώξεις γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Είναι καλό να εμβολιάζονται κάθε χρόνο για τον ιό της γρίπης αλλά και για τον πνευμονιόκοκκο και να αποφεύγουν όσο γίνεται τους κλειστούς χώρους με την υπερβολική συγκέντρωση κόσμου. Με τις λοιμώξεις τα συμπτώματα της ΧΑΠ παροξύνονται και έτσι σε αυτούς τους ασθενείς :
- η δύσπνοια γίνεται πιο έντονη
- ο συριγμός επιδεινώνεται
- η βλέννα δεν μπορεί να αποβληθεί από τους πνεύμονες
- το χρώμα της βλέννας γίνεται πιο σκούρο και η σύστασή της πιο πυκνή
- ο βήχας γίνεται εντονότερος και πιο επίμονος
ΧΑΠ και θεραπεία
Η θεραπεία της ΧΑΠ έγκειται στη διακοπή του καπνίσματος. Εάν ο ασθενής δεν πειστεί πως πρέπει να διακόψει το κάπνισμα η φαρμακευτική αγωγή δεν θα αποφέρει κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Ο πνευμονολόγος εκτός από τη διακοπή του καπνίσματος θα ζητήσει από τον ασθενή να ενταχθεί σε ήπιο πρόγραμμα άσκησης, να ακολουθήσει ισορροπημένη διατροφή και να χάσει βάρος στην περίπτωση που χρειάζεται.
Το φαρμακευτικό σχήμα που θα προτείνει εξαρτάται από το στάδιο και τη σοβαρότητα της ασθένειας. Συνήθως δίδονται :
- Εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή προκειμένου να μειωθούν οι φλεγμονές που έχουν δημιουργηθεί στους αεραγωγούς.
- Βρογχοδιασταλτικά ούτως ώστε να πραγματοποιείται ομαλότερα η αναπνοή.
- Οξυγόνο, εάν τα επίπεδά του στο αίμα είναι πολύ χαμηλά
- Διουρητικά, μόνο σε όσους βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της ΧΑΠ και υποφέρουν από κατακράτηση
- Αντιβιοτικά, μόνο όταν ο ασθενής υποφέρει από λοίμωξη προκειμένου να κατευναστούν τα συμπτώματα.